بشر شیشه ای آزمایشگاه ؛ انواع و کاربردها
بشرهای شیشه ای یکی از پرکاربردترین ظروف در آزمایشگاه‌های شیمی و زیست‌شناسی هستند. این ظروف معمولاً از شیشه بوروسیلیکات (مثل پیرکس) ساخته می‌شوند تا در برابر حرارت و مواد شیمیایی مقاوم باشند. بشرها در شکل‌ها و انواع مختلفی وجود دارند که هرکدام کاربرد خاصی دارند:
انواع بشر شیشه ای آزمایشگاهی و کاربردها
- بشر دهانه‌گشاد (Beaker with Wide Mouth)
- دهانه وسیع دارد و ریختن یا خارج کردن مواد از آن آسان‌تر است.
- بیشتر برای هم زدن، حل کردن و انتقال مواد مایع یا جامد به کار می‌رود.
- بشر دهانه‌باریک (Beaker with Narrow Mouth)
- دهانه آن نسبت به بدنه باریک‌تر است.
- برای کاهش تبخیر مواد و جلوگیری از پاشش هنگام حرارت دادن استفاده می‌شود.
- بشر کوتاه یا لو‌بیکر (Low-form Beaker)
- ارتفاع کم و قطر زیاد دارد.
- برای تبخیر سریع‌تر محلول‌ها و آزمایش‌هایی که نیاز به سطح مقطع بزرگ‌تر دارند مناسب است.
- بشر بلند یا های‌بیکر (Tall-form Beaker)
- ارتفاع زیاد و قطر کم دارد.
- برای واکنش‌ها و محلول‌هایی که نیاز به جلوگیری از پاشش دارند و همچنین هنگام همزدن با همزن مغناطیسی استفاده می‌شود.
- بشر مدرج (Graduated Beaker)
- دارای تقسیم‌بندی حجمی است، اما دقت آن نسبت به استوانه مدرج یا بورت پایین‌تر است.
- بیشتر برای اندازه‌گیری تقریبی حجم مایعات به کار می‌رود.
- بشر مقاوم در برابر حرارت (Heat-resistant Beaker)
- از شیشه بوروسیلیکات ساخته شده و برای حرارت دادن مستقیم روی شعله یا هات‌پلیت استفاده می‌شود.
- بشر پلاستیکی (هرچند شیشه ای نیست ولی مشابه کاربرد دارد)
- از پلی‌پروپیلن یا پلی‌اتیلن ساخته می‌شود.
- سبک‌تر، نشکن و مناسب برای اسیدها و بازهای غلیظ که ممکن است به شیشه آسیب بزنند.
🔹 به طور کلی کاربرد اصلی بشر در آزمایشگاه:
- آماده‌سازی محلول‌ها
- حرارت دادن مایعات
- انجام واکنش‌های شیمیایی ساده
- همزدن و حل کردن مواد جامد در مایعات
- انتقال تقریبی حجم مایعات
✅ دلایل استفاده از بشر شیشه ای در آزمایشگاه
- مقاومت شیمیایی بالا
- شیشه‌های آزمایشگاهی (به‌خصوص بوروسیلیکات مثل Pyrex) در برابر اسیدها، بازها و بیشتر مواد شیمیایی مقاوم‌اند و واکنش ناخواسته با محلول‌ها نمی‌دهند.
- مقاومت حرارتی
- بشر شیشه ای می‌تواند حرارت مستقیم شعله یا هات‌پلیت را تحمل کند بدون اینکه تغییر شکل دهد یا ذوب شود.
- در مقایسه، بشرهای پلاستیکی با حرارت تغییر شکل می‌دهند یا مواد سمی آزاد می‌کنند.
- شفافیت
- شیشه شفاف است و به راحتی می‌توان رنگ، رسوب، کف کردن یا تغییرات واکنش را مشاهده کرد.
- این ویژگی برای کنترل دقیق آزمایش بسیار مهم است.
- عدم تأثیر بر واکنش
- برخلاف بعضی فلزات یا پلاستیک‌ها، شیشه معمولاً در واکنش‌های شیمیایی شرکت نمی‌کند.
- این موضوع باعث می‌شود نتیجه آزمایش دقیق‌تر و قابل اعتماد باشد.
- قابلیت استریل‌سازی و شست‌وشوی آسان
- بشرهای شیشه ای را می‌توان در دمای بالا (اتوکلاو یا شعله) استریل کرد.
- به راحتی هم با مواد شوینده یا اسید شویی تمیز می‌شوند و بارها قابل استفاده‌اند.
- پایداری فیزیکی
- شیشه (به‌ویژه بوروسیلیکات) در برابر تغییرات دمایی ناگهانی (شوک حرارتی) مقاوم است.
- به همین دلیل هنگام ریختن محلول داغ یا حرارت دادن ناگهانی، کمتر دچار ترک یا شکستگی می‌شود.
🔹 پس در یک جمله:
بشر شیشه ای به دلیل مقاومت شیمیایی و حرارتی، شفافیت، بی‌اثر بودن در واکنش‌ها و قابلیت شست‌وشو و استفاده مجدد، انتخاب استاندارد و الزامی در آزمایشگاه است.
📌 کاربرد بشر شیشه ای بر اساس حجم
- بشرهای کوچک (۵۰ تا ۱۵۰ میلی‌لیتر)
- مناسب برای آزمایش‌های میکرو و کار با حجم کم مواد.
- حل کردن مقدار کمی ماده جامد در مایع.
- استفاده در واکنش‌های کوچک که نیاز به کنترل دقیق دارند.
- نمونه‌گیری و گرم کردن مقادیر کم محلول‌ها.
- بشرهای متوسط (۲۵۰ تا ۶۰۰ میلی‌لیتر)
- رایج‌ترین بشرهای آزمایشگاهی.
- مناسب برای تهیه محلول‌های آزمایشی و انجام واکنش‌های معمولی.
- استفاده در تیتراسیون‌ها (به‌عنوان ظرف اصلی محلول).
- همزدن و حرارت دادن مایعات با همزن مغناطیسی یا روی هات‌پلیت.
- بشرهای بزرگ (۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ میلی‌لیتر)
- مناسب برای آماده‌سازی و ذخیره محلول‌ها در حجم بیشتر.
- مورد استفاده در آزمایش‌هایی که چند بار نمونه‌برداری نیاز دارند.
- مناسب برای رسوب‌گیری یا فیلتراسیون محلول‌های حجیم.
- گاهی به‌عنوان ظرف جمع‌آوری محلول حاصل از دستگاه‌ها (مثل تقطیر).
- بشرهای خیلی بزرگ (۳۰۰۰ تا ۵۰۰۰ میلی‌لیتر یا بیشتر)
- برای ذخیره‌سازی موقت مایعات در مقیاس آزمایشگاهی.
- آماده‌سازی محلول‌ها یا محیط‌های کشت در مقیاس زیاد.
- شست‌وشوی ابزارها با محلول‌ها (مثلاً اسید شویی).
- در آزمایشگاه‌های صنعتی و نیمه‌صنعتی بیشتر کاربرد دارند تا تحقیقاتی.
🔹 نکته مهم:
- هرچه حجم بشر بیشتر باشد، کنترل دقیق روی واکنش سخت‌تر می‌شود (به‌خصوص همزدن و جلوگیری از تبخیر یا پاشش).
- برای کارهای تحلیلی و دقیق، بیشتر از بشرهای کوچک و متوسط استفاده می‌شود.
بشر شیشه ای بخریم یا بشر پلاستیکی ؟
🔹 بشر شیشه ای
✅ مزایا
- مقاوم در برابر حرارت (قابل استفاده روی شعله یا هات‌پلیت).
- شفاف و امکان مشاهده دقیق تغییرات واکنش.
- در بیشتر واکنش‌های شیمیایی بی‌اثر (واکنش نمی‌دهد).
- قابل شست‌وشو، استریل‌سازی و استفاده مکرر.
❌ معایب
- شکننده است (با ضربه می‌شکند).
- گران‌تر از نوع پلاستیکی است.
🔹 بشر پلاستیکی
✅ مزایا
- سبک‌تر و نشکن (ایمن‌تر برای کارهای پرخطر یا دانش‌آموزان).
- ارزان‌تر از بشر شیشه ای.
- مناسب برای کار با برخی اسیدها و بازهای غلیظ که به شیشه آسیب می‌زنند (مثل HF – اسید هیدروفلوئوریک).
❌ معایب
- تحمل حرارت ندارد (در دمای بالا تغییر شکل می‌دهد یا می‌سوزد).
- ممکن است با برخی مواد شیمیایی واکنش دهد.
- شفافیت کمتر از شیشه (گاهی مشاهده تغییرات سخت‌تر است).
🧪 پس کدام را بخریم؟
- اگر کار شما شامل حرارت دادن و واکنش‌های شیمیایی دقیق است → بشر شیشه ای (بوروسیلیکات) بهترین انتخاب است.
- اگر بیشتر برای حمل، ذخیره‌سازی محلول‌ها یا آموزش مقدماتی می‌خواهید → بشر پلاستیکی هم کافی است.
- در آزمایشگاه‌های حرفه‌ای معمولاً ترکیبی از هر دو استفاده می‌شود:
- شیشه ای برای واکنش‌ها و کارهای حرارتی.
- پلاستیکی برای نگهداری یا کارهای عمومی.
راهنمای خرید بشر شیشه ای آزمایشگاه
قاعدتا برای خرید این محصول پرکاربرد باید مناسب ترین قیمت و بالاترین کیفیت مد نظر قرار گیرد. در انتهای این مقاله شما را با تولیدکننده و واردکننده اصلی انواع بشر شیشه ای و پلاستیکی آزمایشگاه آشنا میکنیم.
زرین پیرکس به عنوان برترین عرضه کننده انواع شیشه آلات آزمایشگاهی، یک فروشگاه مطمئن جهت خریدی به صرفه و ایمن است. با کلیک بر روی لینک زیر مستقیما می توانید وارد صفحه خرید انواع بشر شیشه شوید:
https://zarinpyrex.com/product/%d8%a8%d8%b4%d8%b1/